XRF (X-Ray Fluorescence) analizi, malzeme bileşiminin tespit edilmesi için kullanılan bir spektroskopi yöntemidir. Bu analiz yöntemiyle elementlerin kimyasal kompozisyonları belirlenir. XRF cihazında analiz yapılırken bazı kimyasallar kullanılabilir. Bu kimyasallar, genellikle örneği hazırlamak, sonuçları iyileştirmek veya doğru ölçüm sağlamak için kullanılır.

XRF Analizinde Kullanılan Kimyasallar ve Malzemeler:

1. Bağlayıcı Maddeler

• İnce toz halindeki örnekleri preslemeden önce bağlayıcılarla karıştırmak, düzgün bir yüzey elde edilmesine yardımcı olur.
  • Borik Asit (H₃BO₃): Toz örneklerin preslenerek tablet haline getirilmesinde kullanılır.
  • Selüloz: Örneğin homojen şekilde tabletlenmesini sağlar.

2. Fluks Maddeler

• Katı örneklerin eritilerek cam boncuk haline getirilmesi için kullanılır.
  • Lityum Tetraborat (Li₂B₄O₇): Eritme işleminde yaygın olarak kullanılan bir fluks malzemesidir.
  • Lityum Metaborat (LiBO₂): Daha düşük sıcaklıklarda eriyebilen alternatif bir flukstur.

3. Kaplama Malzemeleri

• Örneklerin analizi sırasında kontaminasyonu ve X-ışını kaybını önlemek için kullanılır.
  • Mylar Film: Toz örneklerin XRF cihazında analizi sırasında kaplama malzemesi olarak kullanılır.
  • Polipropilen Film: Benzer amaçlarla kullanılır.

4. Örnek Hazırlama Kimyasalları

• Zor çözünen örneklerin çözülmesi veya yüzey pürüzsüzlüğünün artırılması için.
  • HNO₃ (Nitrik Asit): Örnek çözeltisi hazırlanırken yaygın olarak kullanılır.
  • HF (Hidroflorik Asit): Silikat içeren materyallerin çözülmesi için kullanılır (dikkatle kullanılmalıdır).

5. Referans Maddeler

• Kalibrasyon ve doğruluk kontrolü için standart referans malzemeler (SRM) kullanılır. Bunlar çeşitli matrislere özel olarak hazırlanmış sertifikalı kimyasallardır.
  • Örnekler: Alümina, demir cevheri, çimento standartları.

6. Temizleme Çözeltileri

• Cihazda kontaminasyonu önlemek için.
  • Etanol veya İzopropil Alkol: Örnekleme aparatlarının temizlenmesi için kullanılır.

Güvenlik ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• XRF analizinde kullanılan kimyasalların çoğu toksik olabilir. Özellikle nitrik asit ve hidroflorik asit gibi kimyasallar kullanılıyorsa, kişisel koruyucu ekipman (eldiven, maske, gözlük) kullanılmalıdır.
• Kimyasalların doğru bir şekilde depolanması ve atık yönetimi sağlanmalıdır.

XRF analizinde kimyasal seçimleri, analiz edilecek örneğin türüne ve yönteme bağlı olarak değişebilir.